बी.पी.कोइरालाको संक्षिप्त जीवनी

Abstract

नेपालका प्रथम जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला (बी.पी.कोइराला) को जन्म वि.सं.१९७१ साल भदौ २४ गते तद्नुसार १४ अगस्ट १९१४ मा भारतको बनारसमा भएको थियो । वि.सं.२०३९ साउन ६ गते उनको देहवसान भयो । सन् १९२७ मा कक्षा आठमा बनारसको हरिश्चन्द्र स्कूलमा बी.पी.भर्ना भएका थिए । महात्मा गान्धीले सन् १९२०–२१ मा शुरु गरेको असहयोग आन्दोलनमा बच्चाकै बेला स्कूल पढ्दा बीपीले मैले आजदेखि सरकारी स्कूल छाँडे भनेकै कारण बीपीलाई मञ्चमा लगेर गान्धीले फूलमाला लगाई दिएका थिए । त्यहाँबाट बीपीको राजनीतिक यात्रा शुरु भएको हो । नोभेम्बर १९४६ मा बीपी कोइरालाले देशका तरुणहरुलाई पार्टी खोल्नु पर्दछ भनेर एउटा बक्तव्य जारी गरेका थिए । भारतीय स्वतन्त्रताको प्रभावमा भारतमा वीपी कोइरालाको प्रयासमा नेपाली राष्ट्रिय काङ्ग्रेसको गठन भयो । कलकत्ताको सम्मेलनबाट नेपाली राष्ट्रिय काँग्रेस (बनारसवालाहरुको कमिटि) र नेपाली प्रजातान्त्रिक काँग्रेस कलकत्तावालाहरुको कमिटी मिलेर नेपाली काँग्रेस बन्यो । नेपाली काँग्रसलाई वि.सं.२०१२ सालमा बीरगञ्जमा भएको महाधिवेशनबाट समाजवादी पार्टीको रुपमा स्थापित गर्न बीपी सफल भएका थिए । वि.सं.२०१५ सालको निर्वाचनबाट नेपालको प्रथम जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री भएका बीपीलाई राजा महेन्द्रको आदेशमा सेनाले  वि.सं.२०१७ साल पुस १ गिरफ्तार गरी जेलमा राखेको थियो । पछि जेलबाट छुटेर भएर निर्वासित जीवन विताउन बाध्य भएका बीपी वि.सं.२०३३ पुस १६ गते राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति लिएर नेपाल फर्किएका थिए । वि.सं.२०३९ साउन ६ गते उहाँको निधन भएको थियो । नेपालमा प्रजातन्त्र ल्याउनका लागि बी.पी.ले गरेको योगदान अविस्मरणीय छ  । प्रस्तुत अध्ययन बी.पी. कोरालाको जीवनीमा आधारित रहेको छ ।