पठनकला शिक्षण सिकाइको औचित्य Pathankala Shikshan Sikaiko Aauchitya

Abstract

लिपिचिह्नद्वारा प्रकट विचारलाई ग्र हण गर्न े  प्रव्रिmया पठन कला हो । ल े ख्य सामग्रीको भनाइ तथा विचारलाई पढेर बुझ् नुु  पठनबोध हो । यसले थोरै समयमा धेरै सामग्री ग्रहण गर्ने क्षमताको विकास गराउँछ । प्रस्तु त अध्ययन पठनबोध शिक्षणको परिचय, उद्देश्य, आवश्यकता र महत्वका साथसाथै पठनको प्रकारमा केन्द्रित छ । यसमा गुणात्मक ढाँचाको अवलम्बन गरी पुस्तकालीय विधिबाट सामग्रीको सङ ् कलन गरी व्याख्या विश्लेषण गरिएको छ । विषयवस्तुलाई आवश्यकताअनुसार दु्रत, मध्यम र मन्द गतिमा पढ ् न, विचार र सार बुझ ् न, व्याख्या विश्लेषण गर्न, टिपोट र प्रश्नोत्तर क्षमतामा अब्बल सावित गराउन पनि पठनबोध महत्वपूर्ण मानिन्छ । पठनबोधलाई सस्वर पठन, मौन पठन र दु्रत पठन गरी छुट ् याएर हेर्न सकिन्छ । विषयवस्तुलाई  आवाज निकालेर अर्को व्यक्ति तथा समूहले सुन्ने गरी पढ ् नु सस्वरपठन हो भने आवाज ननिकाली मनमनै पढ ् ने काम मौनपठनमा गरिन्छ । त्यसैगरी लिपिबद्घ सामग्रीलाई छिटोछिटो पढेर त्यसमा भएको भाव बुझ ् न सक्नु दु्रत पठन हो । पठनबोधका लागि प्रारम्भिक तथा आधारभूत तहमा सस्वर पठन उपयुक्र्त मानिन्छ भने माध्यमिक तथा उच्च तहहरूमा भने मौन पठन र दु्रत पठनको प्रयोग धेरै भएको पाइन्छ । प्रस्तु त लेखले भाषा शिक्षणसँग सम्बन्धित शिक्षक, विद्यार्थी लगायत पाठ ् यक्रम निर्माता तथा पाठ् यपुस्तक लेखकमा सहयोग पु¥याउने  छ ।