राइटरबाजे कथामा वैयक्तिक स्वतन्त्रता

Abstract

‘‘राइटरबाजे’ कथामा वैयक्तिक स्वतन्त्र अभिव्यक्तिको अवस्थाका बारेमा विश्लेषण गर्ने उद्देश्यलेप्रस्तुत लेख तयार पारिएको हो । यस लेखको विषयको क्षेत्रका रूपमा विश्वेश्वरप्रसादकोइरालाको ‘राइटरबाजे’ कथाको विश्लेषण गर्नु रहेको छ । यस लेखमा ‘राइटरबाजे’ कथामा वैयक्तिक स्वतन्त्रताको अभिव्यक्ति के कसरी भएको छ भन्ने प्राज्ञिक जिज्ञासालाई मुख्यसमस्या बनाइएको छ । बहुसत्यमा विश्वास गरिएको यस लेखमा गुणात्मक अनुसन्धान ढाँचा अवलम्बन गरिएको छ । यस अध्ययनमा यथास्थितिप्रति विमति राख्दै स्वत्व विकासका निम्ति स्वतन्त्र निर्णय गर्दा अस्तित्वशील पात्रले सङ्कटग्रस्त परिस्थितिको सामना गर्न परेपनि जिम्मेवारी वहन गरिरहेका हुन्छन् भन्ने कुरालाई तत्वमीमांसाका रूपमा ग्रहण गरिएको छ र शोधदर्शनका बिचमा सामञ्जस्यसमेत कायम गरिएको छ । अध्ययनको क्षेत्र र चरसँग सम्बद्ध प्राथमिक र द्वितीयक स्रोतका सामग्रीको अध्ययन गरी प्राप्त तथ्यका आधारमा पाठविश्लेषण अध्ययनविधिको उपयोग गरी लेखलाई पूर्णता प्रदान गरिएको छ । यस अध्ययनमा अस्तित्ववादी जीवनदर्शनको मान्यता व्यक्तिको स्वतन्त्रतालाई सैद्धान्तिक आधार बनाइएको छ । अस्तित्ववादको यसै सैद्धान्तिक मान्यताको आशय अनुरूपका स्वत्व विकासका लागि निर्णय,सङ्कटग्रस्त परिस्थितिको सामना र जिम्मेवारी वहनलाई सूचक बनाई निर्धारित कथाको विश्लेषण गरिएको छ । विश्लेषित कथामा अस्तित्वका लागि प्रतिबद्ध पात्रले जड भविताकाअवस्थाबाट मुक्तिका लागि स्वतन्त्र निर्णयका साथ कर्ममा सक्रिय रहँदा सङ्कटग्रस्त परिस्थितिकोसामना र जिम्मेवारी वहन गरी कर्ममा प्रवृत्त रहेको सन्दर्भलाई आख्यानीकरण गरिएको छ भन्नेकुरा निष्कर्षका रूपमा प्राप्त भएको छ । जीवनमा कर्मशील रहनुपर्छ भन्ने यस कथाको केन्द्रीयकथ्य लोकमा सकारात्मक विचारधाराको निर्मितिका लागि उपयोगी देखिन्छ ।