मधेसतिर कथामा सीमान्तीयता {Marginality in the story towards Madhes}

Authors

  • शारदा Sharada खनाल Khanal त्रिभुवन बहुमुखी क्याम्पस, पाल्पा Tribhuvan Multiple Campus, TU Palpa

DOI:

https://doi.org/10.3126/tribj.v1i1.53586

Keywords:

सीमान्तीय मैत्री, भौतिक, भाषागत, प्रतिनिधित्व, परिवेशगत

Abstract

प्रस्तुत लेखमा आख्यानकार विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको मधेसतिर कथामा प्रयुक्त पात्रहरूको सीमान्तीयताको प्रतिनिधित्वका आधारमा अध्ययन विश्लेषण गरिएको छ । सीमान्तीय भनेका निर्धा, निमुखा, ओझेलमा पारिएका, हेपिएका, दबाइएका शोषित, पीडित, दलित अधीनस्थ, पाखा पारिएका, आवाजविहीन तथा इतिहासविहीन व्यक्ति, समुदाय, समाज, जाति, क्षेत्र आदि हुन् । पात्रहरूको प्रतिनिधित्वलाई भौतिक प्रतिनिधित्व र भाषागत लेखनका आधारमा गराइने प्रतिनिधित्व गरी दुई आधारमा छुट्टाएर भौतिक प्रतिनिधित्वलाई पनि पात्रगत प्रतिनिधित्व, परिवेशगत प्रतिनिधित्व र विचारधारात्मक प्रतिनिधित्व गरी विभिन्न उपशीर्षकहरूमा छुट्टाई अध्ययन गरिएको छ । प्रमुख, सहायक र गौण सबै पात्र सीमान्तीय भएकाले कथामा सीमान्तीयताको भरपुर प्रतिनिधित्व भएको छ । सामाजिक संरचनाले सीमान्तीय बनेकी विधवामा पुनर्विवाह गरेर नयाँ जीवनको सुरुवात गर्ने इच्छा भएर पनि हिन्दू धार्मिक र पितृसत्तात्मक विचारधाराले बसेकै ठाउँमा सहजतापूर्वक पुनर्विवाह हुने अवस्था नभएपछि घर मात्र होइन गाउँ नै छोडेर हिँड्न बाध्य भएकी छ । नेपाली सामाजिक संरचनाअनुरुप पुरुषले नै आयआर्जनको उत्तरदायित्व बहन गर्नुपर्ने बाध्यताअनुसार बूढो, गोरे, भोटे, धने जस्ता पात्रहरू पैसा कमाउन र पेटभरि खान पाउने आशामा आफ्नो जन्मथलो छोडेर मधेसतिर जान बाध्य भएकाले उनीहरू पनि सीमान्तीय पात्र हुन् । कृतिको अर्थापनका लागि सघन पाठविश्लेषण विधिअनुसार सन्दर्भपरक अध्ययन विश्लेषण गरी स्थापित सिद्धान्तका आधारमा परिणाम निकालिएकाले यो अध्ययन गुणात्मक प्रकृतिको छ। प्रस्तुत कथामा भाषाका माध्यमबाट पनि सीमान्तीयताको प्रतिनिधित्व गराइएको छ । समग्रमा भन्नुपर्दा मधेसतिर कथा सीमान्तीयताको पात्रगत, परिवेशत, विचारधारात्मक तथा भाषागत सबै दृष्टिले प्रतिनिधित्व भएको कथा हो भन्ने निष्कर्ष प्राप्त भएको छ ।

Downloads

Download data is not yet available.
Abstract
61
PDF
160

Author Biography

शारदा Sharada खनाल Khanal, त्रिभुवन बहुमुखी क्याम्पस, पाल्पा Tribhuvan Multiple Campus, TU Palpa

Assistant Lecturer

Downloads

Published

2023-03-27

How to Cite

खनाल Khanal श. S. (2023). मधेसतिर कथामा सीमान्तीयता {Marginality in the story towards Madhes}. Tribhuvan Journal, 1(1), 42–50. https://doi.org/10.3126/tribj.v1i1.53586

Issue

Section

Articles