झोला कथासङ्ग्रहका कथाहरूमा मनोविज्ञान

Abstract

कृष्ण धरावासीकृत झोला कथासङ्ग्रहमा रहेका कथाहरूको मनोविज्ञानपरक अध्ययन यस लेखमा गरिएको छ । झोला कथासङ्ग्रहमा जम्मा १२ ओटा कथाहरू समेटिएका छन् । यी कथाहरूमा मनोविज्ञानको प्रयोगको अवस्था के कस्तो छ भन्ने मूल प्राज्ञिक समस्याअनुरूप उक्त कथाहरूमा प्रयोग भएका मनोविज्ञानको प्रयोगावस्था पत्ता लगाउने उद्देश्य यस लेखमा लिइएको छ । मनोविज्ञान भनेको मान्छे तथा पशुहरूको व्यवहारको अध्ययन गर्ने विज्ञान हो । झोला कथासङ्ग्रहमा रहेका विभिन्न कथाहरूमा मानवीय पात्रहरूमा बालमनोविज्ञान, यौनमनोविज्ञान र अपराधमनोविज्ञानजन्य व्यवहार अभिव्यक्त भएकाले यहाँ उक्त कथासङ्ग्रहका कथाहरूलाई अध्ययनका लागि चयन गरिएको छ । यस कथासङ्ग्रहका कथाका सान्दर्भिक प्रयोगहरूलाई प्राथमिक स्रोतका सामग्री र विभिन्न पुस्तक तथा लेखरचनाहरूलाई द्वितीय स्रोतका सामग्री मानेर ती दुवै स्रोतका सामग्रीलाई यहाँ उपयोग गरिएको छ । सामग्रीहरूको सङ्कलन पुस्तकालयबाट गरिएको छ भने तिनको प्रस्तुतीकरण विश्लेषणात्मक विधिबाट गरिएको छ । गुणात्मक ढाँचाको अवलम्बन गरी लेखिएको यस लेखमा सामग्रीको विश्लेषणका निमित्त बालमनोविज्ञान, यौनमनोविज्ञान तथा अपराधमनोविज्ञानलाई सूचकका रूपमा उपयोग गरिएको छ । यी सूचकका आधारमा गरिएको विश्लेषणबाट झोला कथासङ्ग्रहका धेरैजसो कथाहरूमा मनोविज्ञानको प्रयोग भएको निष्कर्ष निकालिएको छ ।