नेपाल भारत सीमावर्ती व्याँसी सौका सामाजिक संगठन र संस्कृति

Abstract

नेपाल भारत सिमानाको वारिपारि वस्ने व्यासी सौका समुदायको समाज र सस्कृति समान रहेको छ । दुवै देशको वारीपारी बस्ने समाजिक र सास्कृतिक सम्वन्धद्धारा वाधिएका छन । नेपालको सुदूरपश्चिम प्रदेको हिमाली जिल्ला दार्चुला र भारतको उत्तराखण्डको पिथौरागढ जिल्लाको धार्चुलामा वसोवास गर्ने व्यासी सौका समुदायको अध्ययन गरीएको छ । यस अध्यनको उद्देश्य सौका समुदायको सामाजिक संगठन, धर्म संस्कार, चाँडपर्व र पुजा संस्कृतिको अध्ययन गर्नु रहेको छ । यो अध्ययन व्याँस उपत्यकामा वसोवास गर्ने सौका समुदायको स्थलगत अध्ययन, अवलोकन र गहिरो अन्तर्वातावाट गुणात्मक तथ्यहरू संकलन गरी व्याख्या विशलेषण गरीएको छ । नेपाल र भारत दुवै देशमा वसोवास गर्ने सौका जातीका जानकार व्यक्तिलाई मुख्य सुचनादाताको रूपमा लिएर अध्ययन गरिएको छ । यो अध्ययनवाट सौका समुदायका समाजीक संगठनमा बडा, ढक्पा, ल्हेवा, ललेवा र लामा रहेका छन । व्यासी सौका समुदायको वसोवास, नाम, धर्म र सामाजिक मुल्य मान्यता मौलिक प्रकारको रहेका छन । सिमाना वारिपारिको समाजिक मुल्यमान्यता देवता पुजन, चाँडपर्व संस्कृतिमा समानता रहको छ । व्यासी सौका समुदायको प्रमुख चाडपर्व र प्रमुख देवतामा, व्यास श्रmृषि, र चाँडपर्वमा गवला, पितर पुजन, किर्जे पर्व, रहेका छन । सिमानाको वारीपारि वसोवास गर्ने व्यासी सौका सामाजिक, आर्थीक, सास्कृतिक क्रियाकलापहरू अदान प्रदानको लागी मानिसहरू सिमापार गरेर सहभागी हुन्छन ।