अनुसन्धानमा पूर्वकार्यको पुनरावलोकन पद्धति

Abstract

अनुसन्धान कार्यमा पूर्वकार्यको पुनरावलोकन अपरिहार्य हुन्छ । पूर्वकार्यले अनुसन्धानको सैद्धान्तिक र अवधारणात्मक खाका तयारीमा मद्दत गर्दछ । अनुसन्धान कार्यलाई पुनरावृत्ति हुनबाट समेत रोक्छ । पूर्वकार्यको पुनरावलोकन गर्दा ध्यानदिनुपर्ने केही सैद्धान्तिक तथा व्यावहारिक अभ्यासात्मक पक्षहरु छन् । त्यसलाई अवलम्बन गरि यो भने अध्ययन गर्न चाहेको विषय क्षेत्रका लागि यथेष्ठ मात्रामा सहयोग पुग्छ । अनुसन्धानको विषय क्षेत्र अनुसारका पूर्वकार्यको समीक्षा पुनरावलोकन हुने गर्दछ । सम्बद्ध विषय र क्षेत्रको व्यापक चर्चा सहित सार समेतको प्राप्ति हुन्छ । जसले गर्दा अनुसन्धान विश्वसनीय र वैध, तथ्यपरक वस्तुनिष्ठ हुन्छ । तसर्थ अनुसन्धान कार्यमा पूर्वकार्यको पुनरावलोकन पद्धतिगत रुपमा हुनेगर्दछ । पूर्वकार्यको पुनरावलोकन किन गरिन्छ ? कसरी गरिन्छ ? पुनरावलोकन गर्दा के के गरिनुपर्छ भन्ने कुराको अध्ययन यस लेख मार्फत गरिएको छ । अनुसन्धानमा पूर्वकार्यलेअध्ययन क्षेत्रको निर्धारण गर्न, नवीन ज्ञान तयार पार्न, समस्याको पहिचान गर्न, अध्ययनको धारणा तयार, अनुसन्धान नदोहोरिन, अध्ययनको निष्कर्ष विश्लेषण गर्न,अनुसन्धानको उपादेयता, उपलब्धि पहिचान गर्न, अध्ययनसँग सम्बन्धित खण्डको टिपोट गर्न । अनुसन्धानमा पूर्वकार्यको पुनरावलोकन गरिनु पर्छ । यसबाट सैद्धान्तिक संरचना निर्माणमा सहहयोग पुग्दछ । सैद्धान्तिक ढाँचा र अवधारणात्मक ढाँचा निर्माण यसैका आधारमा हुने गर्दछ ।